Çocuklarda ateşli nöbetler genelde 1 ay- 5 yaş ortasında görülüyor ve aileler tarafından ekseriyetle epilepsi ile karıştırılıyor. Halbuki ateşli nöbet genelde 5 yaşından sonra görülmüyor ve ateşli nöbetlerde çoğunlukla bir enfeksiyon durumu kelam konusu oluyor. Epilepsi ise nedeni hala tam olarak bilinmemekle birlikte, yaklaşık yüzde 60-65 ’i tedavi edilebilir bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. Tedavi edilemeyen dirençli epilepsilerde de cerrahi formüllerin yanı sıra ketojenik diyet ve epilepsi pilleri tedavide kıymetli bir yer tutuyor. Nöbet geçiren çocukların ailelerinin ve yakınlarının gerçek müdahale konusunda şuurlu olması da büyük değer taşıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Pediatrik Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Selvinaz Edizer, nöbet geçiren çocuklara yapılması gereken müdahaleler hakkında bilgi verdi.
Ateşli nöbetler genelde genetik oluyor
Ateşli nöbetler, çocuğun ateşe direncinin düşük olmasıyla alakalı bir durumdur ve çoklukla altta bir ailevi hikaye bulunmaktadır. Bunlara spesifik bir tedavi yahut takip yapılmamaktadır lakin sık tekrarladığı ve ailevi nedenler olduğu vakit EEG ile bakılması yahut ilaç başlanması gerekebilir.
Epilepsi çocukluk çağında yüzde 1-5 oranında görülen bir hastalıktır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genelde genetik, metabolik ve gelişimsel süreçle ilgili birçok nedeni olabilmektedir. Çocuk beyni erişkin beyni vaktine gelene kadar bir kadro olağandışı elektriklenmeler yaşayabilir, bunların birden fazla da epilepsi nöbeti olarak görülür ve tedavi gerektirebilir. Her vakit ateşli biçimde olmaz fakat ateşi de tetikleyebilir. Epilepsinin yüzde 60-65’i tedavi edilebilir tiplerindendir. Yaklaşık yüzde 50-60’ı da çocukluk çağının uygun huylu epilepsilerinden oluşur. Geriye kalan yüzde 20-25’lik küme ise dirençli epilepsiyi oluşturur.
Dirençli epilepside ilaç dışı tedaviler dikkat çekiyor
Epilepsi hastalarının %25’i epilepsi ilaçlarına dirençli kümedir. İki ve daha fazla antiepileptik ilaca karşın, nöbetleri devam eden hastalara dirençli epilepsi denmektedir. Bu hastalarda artık, ek bir ilaçtan yarar görme oranı %1-5 ortasında değişmektedir. Bu nedenle bu hastalara ilaç dışı tedaviler önerilmektedir. Bu tedaviler hastanın uygunluğuna nazaran: epilepsi cerrahisi, ketojenik diyet tedavisi ve vagal hudut stimülasyonu ismi verilen epilepsi pili tedavisidir. Epilepsi cerrahisi; hastanın epileptik aktivitesini başlatan odağın ameliyat ile çıkarılması sürecidir. Uygun hastalarda başarılıdır. Fakat operasyon sonrası komplikasyonları olan bir süreçtir.
Dirençli epilepsi hastalarında uygulanan ketojenik diyet, medikal bir tedavi yöntemidir
Ketojenik diyet tedavisi; büsbütün medikal bir tedavi diyetidir. Dirençli epilepsisi olan kümede; yüksek yağ ile düşük protein ve karbonhidrat oranı biçiminde ayarlanan menülerle uygulanan bir diyet formudur. Nöbet durdurucu tesiri %45-%66 ortasında bildirilmiş olup, uygun hasta kümelerinde bu oran daha da artmaktadır. Uygulaması bir ölçü güç ve komplikasyonları olan bir tedavi biçimidir. Ailenin ahengi, hastanın ahengi ile takibinin yapabilmesi çok değerlidir. Nöbet durdurucu tesiri yanında sistemi şimdiye kadar anlaşılamamış bir formda hareket kapasitesini bir ölçü artırdığı ve algısal işlevleri da düzelttiği birden fazla hasta kümesinde görülmüştür.
Epilepsi pili nöbetleri azaltıyor birtakım hastalardaysa büsbütün ortadan kaldırabiliyor
Epilepsi pili (vagal hudut stimülasyonu) uygun dirençli epilepsi hastalarında, örneğin iki ve üzeri ilaç kullanmış fakat hala nöbetleri devam eden çocuklarda değerlendirilebilmektedir. Uygunluk durumuna nazaran cerrahi süreç biçiminde bir pil tedavisi uygulanmaktadır. Pilin mantığı hastanın uzun süren nöbetlerini durdurmak ve uzun periyotta adeta bir ilaç üzere hastanın nöbetlerini azaltıp, kimi hastalarda da sonlandırmak halinde bir tedavi metodudur. Bilekte bir mıknatıs vardır, uzunluğunda bir elektrotu vardır. Uzun süren nöbetleri olan, uzun müddet ağır bakım yatışları olan çocuklarda mıknatıs boyna değdirilerek nöbet sonlandırılabilir.
Bunları öğrenmeden nöbet geçiren çocuğa müdahalede bulunmayın
Nöbet sırasında, nöbet geçirenlere hakikat halde müdahale edilmelidir. En kıymetlisi hava yolunu denetim altına almaktır. Çocuk sert bir yere yatırılmalıdır. Sağ ya da sol tarafına çevrilmelidir. Zira ağız içi sekresyon ve tükürüğün geri kaçmaması gerekmektedir. Ağzına hiçbir şey sokulmamalıdır ve lisanı çıkarılmaya çalışılmamalıdır. Kafayı hafif geride tutarak yan durumda takip edilmelidir. Nöbetin 2-3 dakika sürmesi ve devam etmesi halinde 112 aranarak hastaneye gitmek üzere hazırlık yapılmalıdır. Çocuk katiyetle suyun altına sokulmamalıdır yahut üzerine su dökülmemelidir. Bilinçsiz yaklaşımlar çocuklarda görülen bu tabloyu daha da kötüleştirebilir. Anne babaların bu mevzuda bilgili olması ve tabipleri ile bağlantıda kalması çok değerlidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
